10 loại vắcxin tất cả người lớn đều cần

Ngược lại, vấn đề tiêm ngừa cho người lớn hình như ít được quan tâm hơn. Có lẽ mọi người có suy nghĩ chỉ có trẻ nhỏ mới cần được tiêm vắcxin.

Trung bình mỗi ngày khoa Nhi BV. Nguyễn Tri Phương tiếp nhận và chích ngừa cho khoảng 100 lượt trẻ. Điều đáng nói, hầu hết đều trong độ tuổi dưới 5 tuổi, trẻ lớn và người trưởng thành rất ít.

Khoảng tháng 7/2016, chỉ trong vòng 1 tháng, một ổ dịch bạch hầu tại Bình Phước đã bùng phát và đã khiến 3 người tử vong và 28 người nhập viện cấp cứu. Sau đó đầu năm 2017, một ổ dịch bạch hầu khác cũng được phát hiện tại Quảng Nam làm 2 người chết. Điều đáng nói là bệnh này hoàn toàn có thể ngừa được bằng cách tiêm vắcxin.

Theo Parents, hàng năm, thế giới ghi nhận có hơn 600.000 người lớn chết vì các bệnh vốn có thể phòng tránh bằng vắcxin.

Vắcxin không những bảo vệ bạn mà còn bảo vệ những người chung quanh bạn. Vắcxin giúp mỗi cá nhân được chích ngừa không mắc các bệnh truyền nhiễm, đồng thời cũng giúp những người chưa được tiêm ngừa bằng cách tạo ra “cộng đồng miễn dịch”. Khi hầu hết mọi người trong cộng đồng được chủng ngừa, cơ hội bộc phát dịch bệnh sẽ giảm đi đáng kể. Điều này bảo vệ những người dễ bị bệnh như trẻ còn quá nhỏ chưa thể chủng ngừa, những người đang được hóa trị liệu, người già và một số người không thể được chủng ngừa vì điều kiện sức khỏe. TS. Anita Chandra-Puri, phát ngôn viên của Viện Hàn lâm nhi khoa Mỹ, đồng thời là bác sĩ nhi khoa tại Hiệp hội Y khoa Northwestern ở Chicago, cho rằng: “Khi người lớn được tiêm chủng, nó có thể kiềm chế sự lây lan của bệnh sang trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ - những trường hợp còn quá nhỏ để có thể tiêm vắcxin hoặc chưa được bảo vệ đầy đủ”.

Người ta ước tính mỗi năm vắcxin giúp ngăn ngừa được 2 - 3 triệu ca tử vong trên toàn thế giới.

1. Vắcxin cúm

Mỗi năm có khoảng 40.000 người chết vì bệnh cúm. Trẻ sơ sinh có thể bắt đầu tiêm ngừa cúm từ 6 tháng tuổi. Nhưng trước đó, trẻ đặc biệt dễ bị tổn thương bởi loại virút chết người này. Phụ nữ mang thai cũng dễ gặp các biến chứng củacảm cúmhơn là các triệu chứng thông thường.

CDC (Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh của Mỹ) và các chuyên gia về cúm đề nghị, mỗi người nên tiêm ngừa 1 liều vắcxin cúm mỗi năm. Tại sao? Vì vắcxin mỗi năm được dựa trên 3 hoặc 4 chủng virút cúm có nguy cơ lây lan vào mùa đó. Bạn có thể tiêm vắcxin cúm bất cứ lúc nào trong suốt mùa cúm, tốt nhất tiêm trước khi mùa cúm bắt đầu khoảng 1 tháng.

Những đối tượng sau càng cần phải được chích ngừa cúm:

- Người lớn từ 50 tuổi trở lên.

- Người sống ở nhà dưỡng lão.

- Người có bệnh tim phổi mạn tính như: hen phế quản, COPD, bao gồm trẻ bị hen suyễn.

- Người lớn hay trẻ em bị các bệnh đái tháo đường hay thận mạn tính.

- Người lớn hay trẻ em bị nhiễm HIV hay được ghép tạng.

- Trẻ từ 6 tháng đến 18 tuổi phải dùng aspirin lâu ngày.

- Phụ nữ có thai trong giai đoạn có mùa cúm.

- Những người có nguy cơ bị lây nhiễm cao như: nhân viên y tế, người sống chung với người có nguy cơ bị biến chứng do cúm cao.

- Những người tiếp xúc thường xuyên với trẻ dưới 6 tháng tuổi, những người làm giúp việc gia đình

2. Vắcxin uốn ván và bạch hầu (TD) hoặc bạch hầu, ho gà, uốn ván (TdAP hay DTAP)

Tiêm ngừa giúp bạn chống lại bệnh uốn ván (một căn bệnh gây ra do nhiễm trùng bởi vi khuẩn), bạch hầu (nhiễm trùng đường hô hấp) và ho gà.

Vi khuẩn gây ra uốn ván xâm nhập vào cơ thể thông qua vết thương hoặc các vết đứt. Uốn ván có thể dẫn đến co thắt, co cứng cơ hoặc cứng hàm nghiêm trọng, khiến bạn không thể mở miệng hoặc nuốt và một số trường hợp có thể gây tử vong.

Một mũi tiêm 3 trong 1 (bạch hầu - ho gà - uốn ván) hoặc loại 2 trong 1 (bạch hầu - uốn ván) nhắc lại mỗi 10 năm có thể giúp bạn phòng uốn ván. Với các bà mẹ mang thai, để phòng uốn ván khi sinh, hãy tuân thủ đúng lịch tiêm phòng uốn ván được khuyến cáo cho bà mẹ mang thai.

Trẻ sơ sinh đặc biệt dễ mắc bệnh trong 6 tuần đầu tiên bởi chúng không đủ tuổi chủng ngừa. Liều TD bổ sung được khuyến cáo tiêm lại mỗi 10 năm nhưng TdAP chỉ cần tiêm 1 liều duy nhất.

Tiêm phòng vắcxin uốn ván, bạch hầu và ho gà kết hợp nếu trong độ tuổi từ 19 - 64. Hoặc bạn đã tiêm chủng ngừa uốn ván mũi cuối cùng đã hơn 10 năm trước đây. Hoặc bạn có một vết thương dễ bị viêm nhiễm và vắcxin uốn ván bạn đã tiêm cách đây 5 năm trở lên.

Người lớn bị trái rạ có nguy cơ cao dẫn đến các biến chứng, thậm chí tử vong. ẢNH MINH HỌA

3. Vắcxin trái rạ (thủy đậu)

Người lớn và trẻ em đều có thể mắcthủy đậu- thậm chí tử vong vì những biến chứng của căn bệnh này như: viêm phổi, nhiễm trùng não, xương, da và mạch máu.

Trước khi loại vắcxin này được sử dụng ở Mỹ vào năm 1995, mỗi năm có khoảng 100 người chết và hơn 11.000 người phải nhập viện vì thủy đậu. Thậm chí trẻ em bị nhẹ cũng đã phải nghỉ học tới 6 ngày.

Người lớn bị trái rạ có nguy cơ cao dẫn đến các biến chứng, nhập viện và tử vong. Ví dụ, viêm phổi do trái rạ xảy ra ở phụ nữ mang thai sẽ rất nghiêm trọng và là trường hợp cấp cứu. Nếu không điều trị, hầu hết phân nửa trong số họ sẽ tử vong. Nếu bị trái rạ bạn sẽ có nguy cơ bị zona (bịnh giời leo), do đó, vắcxin trái rạ có thể giúp bạn phòng bệnh zona phần nào. Vắcxin cũng giúp làm giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng, đặc biệt ở những người có cơ địa dễ mắc bệnh nhưng không thể tiêm vắcxin như phụ nữ mang thai. Từ 13 tuổi trở lên, nên tiêm hai liều vắcxin cách nhau từ 4 - 8 tuần.

4. Vắcxin ngừa zona, đặc biệt cho người trên 60 tuổi

Loại virút khiến bạn bị thủy đậu khi còn nhỏ có thể tái hoạt động và gây ra zona ở tuổi trưởng thành. Hầu hết những người trên 60 tuổi, có xuất hiện mụn nước và đau do zona có thể gây tổn thương mắt và gây ra chứng đau sau zona. Nếu bạn có những mụn nước này, bạn cũng có thể lây nhiễm thủy đậu cho người khác. Theo khuyến cáo, những người trên 60 tuổi nên tiêm một liều vắcxin để phòng zona.

5. Vắcxin HPV cho nam giới và phụ nữ

HPV là loại virút lây truyền qua đường tình dục. Vắcxin HPV giúp chống lại một số týp HPV gây ra hầu hết các trường hợp ung thư cổ tử cung ở phụ nữ và nhiều trường hợp ung thư họng ở nam giới. Vắcxin này có thể phòng hầu hết những mụn cóc ở cả nam và nữ. Nên tiêm vắcxin sớm cho những trẻ từ9tuổi, nhưng những người lớn trẻ tuổi, đặc biệt là nếu chưa quan hệ tình dục cũng có thể tiêm vắcxin. Vắcxin HPV được tiêm cho cả nam và nữ đến 26 tuổi.

Vắcxin được tiêm làm 3 liều:

Người lớn trưởng thành thường đã có kháng thể để chống lại một số tác nhân gây bệnh do chúng ta đã từng tiếp xúc với các nguyên nhân này nhưng không bị bệnh hoặc đã khỏi bệnh. Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều tác nhân gây ra những bệnh nguy hiểm mà chúng ta có khả năng phòng ngừa được bằng cách tiêm vắcxin.Vì thế, người lớn cũng cần phải tiêm ngừa một số vắcxin để ngừa các bệnh như: viêm gan siêu vi, viêm màng não do não mô cầu, viêm phổi do phế cầu, cúm, Rubella, trái rạ…Hơn nữa, có ít nhất 10% số người đã được tiêm ngừa lúc nhỏ cần được tiêm nhắc lại vì hiệu lực bảo vệ của vắcxin giảm theo thời gian như bệnh uốn ván ở người trưởng thành, bệnh bạch hầu ho gà, thủy đậu…

(Còn tiếp)

BS. CAO HOÀI NH N

(BV. Nguyễn Tri Phương)

Hẹp ống sống, khi nào nên phẫu thuật?

Đỗ Đình Huỳnh (dohuynh@gmajl.com))

Hẹp ống sống, nhất là hẹp ống sống thắt lưng là một bệnh lý rất hay gặp. Bệnh này có thể gây ra triệu chứng từ nhẹ đến nặng như: đau lưng và đau dây thần kinh hông to có thể lan xuống cả hai chân gây phản ứng dị cảm (tê và run chân), đôi khi liệt cơ và rối loạn cơ tròn, bí tiểu… Nguyên nhân có thể do thoát vị đĩa đệm hoặc thoái hóa đốt sống, gai đôi đốt sống chèn vào ống sống. Về điều trị, tùy tình trạng nếu nhẹ và trung bình thì điều trị nội khoa, mục đích làm giảm triệu chứng như dùng thuốc giảm đau, xoa bóp, châm cứu, lý liệu pháp, các thuốc an thần nhẹ và các vitamin nhóm B liều cao cũng phát huy tác dụng vì thuốc tác động lên quá trình chống viêm và chống thoái hóa, nhất là đối với tổ chức thần kinh… Chỉ định phẫu thuật được đặt ra khi bệnh nhân không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn (dùng thuốc, kéo giãn cột sống, phục hồi chức năng…). Hiện nay, có nhiều phương pháp phẫu thuật khác nhau như: Phẫu thuật giải ép thần kinh, làm rộng ống sống đơn thuần; hoặc kết hợp đặt dụng cụ hỗ trợ cột sống liên gai sau silicon, phẫu thuật lấy bỏ toàn bộ đĩa đệm kèm hàn xương cố định; phẫu thuật nội soi mở cửa sổ xương giải ép... Ngoài các kỹ thuật trên, tùy từng trường hợp bệnh nhân cụ thể, các phẫu thuật viên có thể chỉ định các phương pháp phẫu thuật phù hợp như sử dụng vít loãng xương cố định sau khi giải ép thần kinh ở các trường hợp bệnh nhân loãng xương, cố định cột sống đơn thuần sau giải ép ống sống ở những trường hợp hẹp ống sống đa tầng ở người già.

BS. Vũ Ngọc Anh

Thuốc lá và mức độ tàn phá tới sức khỏe phụ nữ

Thuốc lá khiến phụ nữ không chỉ gặp khó khăn khi thụ thai mà còn có thể bị suy yếu khả năng duy trì thai nhi. Không những thế, còn gây rối loạn chức năng kinh nguyệt, mãn kinh sớm.

Khả năng thụ thai bị ảnh hưởng nghiêm trọng

Phụ nữ hút thuốc nhiều càng ảnh hưởng tới khả năng sinh sản. Các nghiên cứu đã cho thấy phụ nữ hút thuốc khả năng mang thai chỉ bằng từ 50% đến 89% so với phụ nữ không hút thuốc. Có nhiều lý do giải thích tại sao tỷ lệ khả năng sinh sản của phụ nữ hút thuốc có xu hướng thấp hơn phụ nữ không hút thuốc.

Phụ nữ hút thuốc nhiều càng ảnh hưởng tới khả năng sinh sản.

Tổn thương tới noãn bào. Hút thuốc có thể gây ảnh hưởng hoặc thậm chí hủy diệt noãn bào (trứng) do vậy dẫn tới làm giảm khả năng sinh sản.

Bất thường về hóc môn. Hút thuốc thay đổi mật độ của một số hóc môn, bao gồm estrogen và nang kích thích hóc môn. Vì vậy, sự rụng trứng có thể không xảy ra bình thường đối với người hút thuốc.

Rối loạn chức năng vòi trứng. Một số nghiên cứu đã phát hiện rối loạn trong chức năng vòi trứng ở người phụ nữ hút thuốc. Sự gia tăng mức độ hóc môn dẫn tới thay đổi hoạt động bình thường của trứng qua vòi trứng. Ở một số trường hợp, sự thay đổi mức hóc môn có thể làm tăng quá trình phôi thai vào trong tử cung. Vì thời gian rất quan trọng để tạo môi trường tốt để giữ được phôi bên trong tử cung, nếu phôi sớm vào tử cung có thể dẫn tới hỏng vì chưa bám chặt và dễ dẫn tới sẩy thai tự phát. Thật nghịch lý đối với một số người hút thuốc mức hóc môn có thể làm giảm hoạt động của trứng qua vòi trứng. Điều này có thể dẫn tới mang thai dị dạng. Trong một nghiên cứu thấy nguy cơ mang thai dị dạng ở người hút thuốc cao hơn 2,2 tới 4 lần người không hút thuốc.

Sẩy thai tự phát. Trong các nghiên cứu thấy người hút thuốc có nguy cơ sẩy thai tự phát cao hơn từ 1,5 tới 3,2 lần ở người không hút thuốc. Phụ nữ hút thuốc có thể bị suy yếu khả năng duy trì thai nhi.

Hút thuốc dẫn đến hiện tượng mãn kinh sớm

Hút thuốc có xu hướng dẫn tới mãn kinh sớm. Lý do cơ bản dẫn tới mãn kinh sớm là do hút thuốc giảm mức estrogen trong cơ thể người phụ nữ. Dẫu cho tất cả phụ nữ lớn tuổi đều giảm dần lượng estrogen ở qua tuổi 40, nhưng đối với phụ nữ hút thuốc thường có xu hướng bắt đầu vào giai đoạn mãn kinh sớm hơn 2 đến 3 năm so với người không hút thuốc. Chất nicôtin được cho là có một phần liên quan đến quá trình này nhưng ảnh hưởng của hóc môn vẫn được coi là liên quan tới hiện tượng mãn kinh sớm. Mãn kinh sớm cũng liên quan tới nguy cơ sớm của các bệnh tim và chứng loãng xương vì estrogen có tác dụng bảo vệ chống lại cả hai căn bệnh về tim và chứng loãng xương.

Rối loạn chức năng kinh nguyệt

Hút thuốc lá cũng có ảnh hưởng trên chức năng kinh nguyệt, làm chu kỳ kinh nguyệt ngắn lại, ảnh hưởng đến khả năng thụ thai. Nghiên cứu của Laurent và cs. (1992) về vô sinh nguyên phát cho thấy so với nữ không hút thuốc, nữ hút trên một bao thuốc/ngày mắc chứng này cao hơn 1,4 lần.

Tăng nguy cơ của các vấn đề sức khỏe sinh sản

Các nghiên cứu cho thấy, hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ gây chửa ngoài dạ con, làm tăng nguy cơ bị chửa ngoài dạ con từ 1,3 đến 2,5 lần so với không hút thuốc lá. Thuốc lá làm tăng nguy cơ bị sẩy thai tự nhiên lên 20-30% so với người không hút thuốc lá. Hút thuốc cũng làm tăng tỷ lệ rau bong non ở phụ nữ có thai làm đẻ non hoặc thai chết lưu từ 1,4 đến 2,4 lần. Ngoài ra, hút thuốc còn làm giảm 20-30% cân nặng của trẻ khi sinh hoặc gây đẻ non.

(Nguồn: Chương trình Phòng, chống tác hại thuốc lá Quốc gia)

Kế hoạch thực hiện xét nghiệm tải lượng HIV giai đoạn 2017

Năm 2016, Tổ chức Y tế Thế giới đã có các khuyến cáo mới về việc sử dụng xét nghiệm tải lượng HIV trong theo dõi điều trị thuốc ARV trong bối cảnh hướng đến đạt mục tiêu 90-90-90 (90% tổng số người nhiễm HIV biết được tình trạng nhiễm của bản thân, 90% số người đã biết tình trạng nhiễm HIV được điều trị kháng HIV và 90% số người tham gia điều trị kháng HIV đạt được tải lượng vi rút dưới ngưỡng ức chế). Việt Nam là một trong các quốc gia đang triển khai kế hoạch phòng, chống HIV/AIDS với mục tiêu 90-90-90 vào năm 2020, hướng đến kết thúc AIDS vào năm 2030...

Hiện xét nghiệm tải lượng HIV cho bệnh nhân chủ yếu do 2 dự án PEPFAR và Quỹ Toàn cầu hỗ trợ. Trong năm 2016, PEPFAR đã hỗ trợ xét nghiệm tải lượng HIV thường qui cho các bệnh nhân HIV/AIDS tại 5 tỉnh trọng điểm bao gồm thành phố Hồ Chí Minh, Sơn La, Nghệ An, Điện Biên và Thanh Hoá với tỷ lệ ức chế vi- rút là 97%. Đối với các tỉnh khác, xét nghiệm đo tải lượng HIV chỉ được chỉ định cho các bệnh nhân có các triệu chứng lâm sàng và miễn dịch học nghi thất bại điều trị. Tuy nhiên, theo định hướng PEPFAR Việt Nam sẽ dừng các hỗ trợ trực tiếp cho hoạt động xét nghiệm tải lượng HIV sau năm 2017. Hiện nay, dự án Quỹ Toàn cầu cũng đang hỗ trợ xét nghiệm tải lượng vi rút cho bệnh nhân nghi ngờ thất bại điều trị tại một số tỉnh, và chủ yếu tập trung vào các bệnh nhân nghi ngờ thất bại điều trị và thất bại miễn dịch học.

Xét nghiệm tải lượng HIV cũng được Quỹ bảo hiểm y tế đưa vào danh mục chi trả từ năm 2015, nhưng vẫn chưa thực hiện được ở hầu hết các cơ sở. Nguyên nhân là do một số cơ sở xét nghiệm chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu của bảo hiểm y tế. Hơn nữa trên toàn quốc, chỉ có 6 cơ sở xét nghiệm tải lượng HIV tại các thành phố lớn trong khi có hơn 350 cơ sở chăm sóc và điều trị HIV/AIDS trên toàn quốc. Việc chi trả vận chuyển mẫu bệnh phẩm xét nghiệm tải lượng HV cũng chưa được bảo hiểm y tế chi trả. Do vậy việc mở rộng hệ thống phòng xét nghiệm tải lượng HIV đặc biệt tại các tỉnh miền Trung, khu vực đồng bằng sông Cửu Long là vô cùng quan trọng. Ngoài ra, ưu tiên trong giai đoạn tới là các bệnh nhân HIV/AIDS khi có bảo hiểm y tế sẽ được chi trả cho xét nghiệm tải lượng HIV/AIDS thường qui, nhằm đảm bảo chất lượng chăm sóc và điều trị.

Như vậy, để tiến tới mục tiêu đạt được 90% bệnh nhân được điều trị ARV có tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế vào năm 2020, ngoài việc đảm bảo thành công của chương trình điều trị, cần mở rộng việc theo dõi đáp ứng điều trị ARV bằng xét nghiệm tải lượng HIV cho bệnh nhân AIDS. Để đáp ứng được điều này, ngày 1/8/2017 Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 3480/QĐ-BYT ban hành Kế hoạch thực hiện xét nghiệm tải lượng HIV giai đoạn 2017-2020 với 4 mục tiêu cụ thể. Đó là:

- 95% người bệnh HIV/AIDS tại các cơ sở chăm sóc điều trị trên toàn quốc được xét nghiệm tải lượng HIV thường qui vào năm 2020.

- 19 cơ sở thực hiện xét nghiệm tải lượng HIV vào năm 2020 và 100% các cơ sở xét nghiệm đo tải lượng HIV đạt tiêu chuẩn chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia hoặc ISO 15189.

- 90% cơ sở xét nghiệm tải lượng HIV có hệ thống trao đổi thông tin hai chiều với cơ sở chăm sóc và điều trị HIV/AIDS với cơ sở gửi mẫu bệnh phẩm.

- 100% các cơ sở thực hiện xét nghiệm tải lượng HIV và cơ sở chăm sóc điều trị HIV/AIDS triển khai hệ thống báo cáo xét nghiệm tải lượng HIV.

PV

10 loại vắcxin tất cả người lớn đều cần

(Tiếp theo kỳ trước)

6. Vắcxin ngừa viêm màng não do não mô cầu

Ở Việt Nam, bệnh viêm não, màng não do não mô cầu nhóm A lưu hành ở nhiều nơi, trước kia có thể gây thành dịch, tuy nhiên hiện nay bệnh chỉ xuất hiện rải rác trong năm.

Hiện nay, có một số loại vắcxin có thể bảo vệ bạn khỏi một số loại viêm màng não do não mô cầu. Ở một số nước, ví dụ như Mỹ,vắcxin thường được khuyến cáo tiêm cho người trong độ tuổi từ 11 - 18, học sinh - sinh viên, và những người từ 19 - 21 tuổi cũng cần được tiêm vắcxin. Bạncũng có thể được khuyến cáo tiêm vắcxin nếu có kế hoạch du lịch đến một quốc gia là nơi có dịch não mô cầu lưu hành, hoặcmột số nước bắt buộc phải chủng ngừa, hoặc bạn đã bị cắt bỏ lá lách hoặc nếu bạn có các bệnh mãn tính khác.

Vắcxin được tiêm 1 hoặc nhiều liều.

7. Vắcxin ngừa viêm gan B

Trong số những người nhiễm viêm gan b, nhiều người thậm chí còn không biết mình mắc bệnh. Người mẹ nhiễm bệnh sẽ lây nhiễm sang trẻ khi sinh ra.

Viêm gan B có thể lây nhiễm qua tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể của người bị nhiễm, ví dụ như quan hệ tình dục không được bảo vệ hoặc sử dụng vật dụng cá nhân của người khác, chẳng hạn như dao cạo râu. Dùng chung bơm kim tiêm với người bị nhiễm virút khi tiêm thuốc cũng có thể bị lây nhiễm viêm gan B. Viêm gan B có thể dẫn đến những tổn thương gan nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan, và thậm chí là tử vong.

WHO khuyến cáo rằng để có thể giảm tỉ lệ mắc viêm gan B ở trẻ 5 tuổi xuống thấp hơn 1%, tiến tới loại trừ bệnh viêm gan B thì cùng với việc duy trì tỉ lệ tiêm 3 mũi vắcxin viêm gan B đạt trên 90%, tỉ lệ tiêm vắcxin viêm gan B trong 24 giờ đầu sau sinh phải đạt trên 65%.

Bệnh viêm não, màng não do não mô cầu là một loại viêm màng não hết sức nguy hiểm

8. Vắcxin ngừa viêm gan A

Bạn có thể bị nhiễm một trong các virút viêm gan mà không hề biết. Những yếu tố nguy cơ lây nhiễm viêm gan A là qua đường ăn uống hoặc qua đường tình dục đồng giới ở phái nam. Một người bị nhiễm viêm gan A cũng có thể lây cho người khác nếu không rửa tay sau khi đi vệ sinh.

Bạn nên tiêm thuốc chủng ngừa viêm gan A nếu bạn có một rối loạn đông máu, hoặc bệnh gan mãn tính. Bạn là một người đàn ông có quan hệ tình dục với người đàn ông khác, chích ma túy bất hợp pháp hoặc có quan hệ tình dục với một người nào đó. Bạn là nhân viên y tế chăm sóc những người bệnh VG, có thể tiếp xúc với virút trong phòng thí nghiệm, hoặc bạn đi du lịch hoặc làm việc trong môi trường mà nhiều người nhiễm bệnh viêm gan A.

Tiêm 2 mũi cách nhau 6 tháng.

9. Vắcxin ngừa viêm phổi

Phế cầu khuẩn gây ra các bệnh nhiễm trùng tai, mũi, họng, viêm phổi,viêm tai giữa, viêm màng não và nhiễm trùng máu. Có 60% trẻ khỏe mạnh dưới 5 tuổi có phế cầu ở vùng hầu họng. Vì một nguyên nhân nào đó làm sức đề kháng suy giảm thì những vi khuẩn có sẵn sẽ tấn công cơ thể và gây bệnh. Một con đường lây truyền bệnh khác là tiếp xúc với các hạt nước bọt, dịch mũi… nhỏ li ti do người bệnh hắt hơi, ho… lẫn vào không khí.

Bất kỳ ai cũng có thể nhiễm bệnh phế cầu khuẩn, nhưng một số trường hợp sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn như:

- Người từ 65 tuổi trở lên.

- Trẻ em dưới 2 tuổi.

- Người có suy giảm hệ thống miễn dịch.

- Người hút thuốc lá.

Những người mắc bệnh phế cầu khuẩn có tỉ lệ tử vong do viêm phổi là 5%, nhiễm trùng huyết 20%, và viêm màng não là 30%.

Đây là căn bệnh nhiễm trùng phổi nghiêm trọng, chiếm 15 - 50% trong các ca viêm phổi, nhất là nhóm người có vấn đề về phổi, gan, tim và thận cũng như nhóm có suy giảm hệ thống miễn dịch. Viêm phổi do phế cầu có thể nghiêm trọng và gây tử vong, nó lấy đi tính mạng của khoảng 50.000 người lớn mỗi năm.

Vắcxin phòng phế cầu cho người lớn có thể bảo vệ bạn khỏi hầu như tất cả các loại phế cầu có thể gây ra viêm phổi, nhiễm trùng huyết và viêm màng não.

Đối tượng cần được tiêm vắcxin:

- Người trên 65 tuổi.

- Người từ 2 - 64 tuổi có các vấn đề về sức khỏe như:

- Bệnh tim mạch.

- Bệnh phổi, suyễn.

- Bệnh thiếu máu hồng cầu hình liềm.

- Nghiện rượu.

- Bệnh gan mãn tính.

- Rò dịch não tủy hay cấy ốc tai.

- Người từ 2 - 64 tuổi có uống thuốc làm giảm sức đề kháng của cơ thể như:

- Sử dụng corticoid dài ngày.

- Thuốc trị ung thư.

- Xạ trị.

- Người từ 19 - 64 tuổi có:

- Hút thuốc

10. Vắcxin 3 trong 1 (sởi, quai bị, rubella)

3 bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ: sởi, quai bị, rubella (viết tắt là MMR) có thể diễn tiến nặng ở người lớn tuổi.

Sởi là một bệnh dễ lây và có thể lây lan nhanh trong cộng đồng chưa được tiêm phòng. Trẻ sơ sinh và phụ nữ mang thai có nguy cơ bị sởi cao vì họ không thể tiêm ngừa. Cả ba loại virút sởi - quai bị - rubella (còn gọi là bệnh sởi Đức) đều có thể gây sảy thai hoặc dị tật bẩm sinh.

Quai bị là một bệnh lây nhiễm và đặc trưng bởi sưng tuyến nước bọt mang tai. Ở người lớn, quai bị thường gây ra các biến chứng như viêm màng não và sưng đau tinh hoàn và buồng trứng, là 1 trong những nguyên nhân gây vô sinh.

Rubella có thể lây truyền qua không khí nên rubella đặc biệt nguy hiểm với phụ nữ có thai. Nó có thể gây sảy thai, sinh non và hội chứng rubella bẩm sinh bao gồm một nhóm những dị tật nghiêm trọng cho trẻ sơ sinh. Hầu hết những phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nên tiêm phòng Rubella. Nếu bạn chưa tiêm vắcxin nhưng bạn đang có kế hoạch mang thai, tốt nhất nên tiêm vắcxin và chờ sau 4 tuần rồi mới bắt đầu mang thai. Nếu bạn đã mang thai và chưa tiêm vắcxin rubella, hãy chờ sau khi sinh con rồi mới tiêm vắcxin.

Nếu bạn chưa từng bị mắc bệnh, bạn vẫn có nguy cơ cao nhiễm virút bệnh này. Chỉ 1 - 2 mũi vắcxin MMR sẽ ngừa được cả 3 bệnh đó.

BS. CAO HOÀI NH N

(BV. Nguyễn Tri Phương))

Biết sự biến đổi tập tính của muỗi để chặn sốt xuất huyết

Chúng ta cần nắm rõ đặc điểm và sự biến đổi tập tính của các loài muỗi này để có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Đặc điểm chung của muỗi truyền bệnh

Muỗi Aedes có mặt trên khắp thế giới và có khoảng trên 950 loài gây ra mối phiền hà rất lớn do chúng đốt máu người và các loại súc vật sống ở vùng nhiệt đới, ngay cả những nơi có khí hậu mát mẻ. Ở vùng nhiệt đới, muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus là trung gian truyền nhiều bệnh gây ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của con người, kể cả làm cho bệnh bùng phát thành dịch, trong đó có bệnh sốt xuất huyết Dengue.

Muỗi Aedes aegypti chủ yếu đẻ trứng ở môi trường gần nhà, nơi chúng ưa thích đẻ trứng là các loại dụng cụ chứa nước đặt ở trong nhà hay ngoài nhà, ống máng, kẽ lá, ống tre nứa, lốp xe hỏng, vỏ đồ hộp, chậu cây cảnh...; tất cả những loại dụng cụ chứa nước này thường chứa nước tương đối trong. Muỗi Aedes albopictus cũng như Aedes aegypti thường đẻ trứng ở những dụng cụ chứa nước tạm thời nhưng vẫn ưa đẻ trứng tự nhiên trong rừng tại các hốc cây, kẽ lá, vũng nước dưới đất, vỏ dừa, trong vườn cây ẩm, kể cả các loại dụng cụ chứa nước tạm thời ở trong nhà nhưng với mức độ ít hơn. Các loại muỗi Aedes có tập tính chủ yếu đốt máu người và các gia súc vào buổi sáng hoặc buổi chiều, phần lớn các loài đều đốt máu và trú đậu nghỉ ở ngoài nhà nhưng ở những thành phố nhiệt đới, muỗi Aedes đẻ trứng, chích hút máu, trú đậu nghỉ ở trong nhà và chung quanh nhà.

Thường xuyên thu dọn, phá hủy các ổ chứa nước tự nhiên hoặc nhân tạo chặn sự sinh sôi của muỗi truyền bệnh SXH.

Sự biến đổi đặc điểm tập tính của muỗi

Mặc dù tập tính của muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết đã được xác định như trên nhưng gần đây, các nhà khoa học của Viện Sốt rét-Ký sinh trùng-Côn trùng Quy Nhơn đã nghiên cứu thực địa tại một số địa phương ghi nhận cả hai loại muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue là Aedes aegypti và Aedes albopictus đều có mặt ở cả hai khu vực thành thị và nông thôn. Số lượng muỗi Aedes albopictus ở khu vực thành thị chiếm tỉ lệ hơn 54%, cao hơn ở khu vực nông thôn. Tỉ lệ nhà có bọ gậy giữa hai loài muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus có sự chênh lệch nhau rất lớn nhưng sự chênh lệch giữa hai khu vực nông thôn và thành thị không đáng kể.

Làm thế nào để phòng tránh sốt xuất huyết hiệu quả?

Dùng phương pháp bẫy mồi nhận thấy muỗi Aedes aegypti hoạt động trong ngày từ 5 giờ đến 19 giờ, giờ hoạt động cao nhất từ 5 giờ đến 7 giờ và từ 17 giờ đến 19 giờ; đối với muỗi Aedes albopictus cũng hoạt động rải rác trong ngày từ 5 giờ đến 19 giờ với 2 đỉnh hoạt động cao nhất cũng từ 5 giờ đến 7 giờ và từ 17 giờ đến 19 giờ. Một điểm cần lưu ý là ở cả hai khu vực thành thị và nông thôn, muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue đều hoạt động với mật độ cao từ 5 giờ đến 7 giờ và từ 17 giờ đến 19 giờ nên cần phải tập trung thực hiện tích cực các biện pháp phòng tránh muỗi đốt trong khoảng thời gian này. Về độ cao, muỗi Aedes aegypti trú đậu so với sàn nhà có tỉ lệ cao nhất từ 1 - 1,5 mét; tiếp đến là từ 1,5 đến dưới 2 mét và chưa phát hiện muỗi trú đậu ở độ cao trên 2 mét.

Thực tế trong quá trình phát triển, đặc điểm sinh lý, sinh thái, tập tính và vai trò truyền bệnh của muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue có những sự biến đổi do nhiều yếu tố khác nhau. Vì vậy, khi triển khai các biện pháp phòng chống trung gian truyền bệnh cần thường xuyên bổ sung những sự biến đổi tập tính để thực hiện biện pháp một cách cụ thể, mang lại hiệu quả cao.

BS. NGUYỄN VÕ HINH

Chữa khô mắt bằng dung dịch từ chất nhầy của dạ dày lợn

Do đó, các nhà khoa học tại Đại học Kỹ thuật Munich, Đức đã nghiên cứu và phát hiện một chất bôi trơn mắt dựa trên các phân tử tìm thấy trong dạ dày lợn để giúp chống lại tình trạng khô mắt.

Mắt được giữ ẩm bằng phân tử có tên gọi mucin MUC5AC. Phân tử này được phát hiện có trong nước mắt, dạ dày, ruột. Đối với một số người, nước mắt không chứa đủ mucin MUC5AC khiến cho mắt trở nên khô.

Khi đeo kính áp tròng, việc cọ sát khiến mắt dễ bị tổn thương. Để khắc phục tình trạng này, chất bôi trơn tổng hợp đã được đưa vào thử nghiệm nhưng do chất này chứa nhiều acid hyaluronic - không phải thành phần từ tự nhiên dẫn đến phải thường xuyên sử dụng như dạng thuốc nhỏ mắt, nhiều lần/ngày. Nhóm nghiên cứu đã phát hiện phân tử mucin dù không hoàn toàn giống mucin MUC5AC, nhưng phân tử này có cấu trúc tương tự và có trong dạ dày lợn. TS. Oliver Lieleg, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết: “Chúng tôi đã tiến hành các xét nghiệm trên mắt lợn, sử dụng chất nhầy có nguồn gốc từ dạ dày lợn để bôi trơn kính áp tròng và theo dõi hiệu quả của chúng. Kết quả cho thấy, sau khi bôi chất nhầy này, kính áp tròng không gây tổn thương mô mắt và chữa được chứng khô mắt”.

Tuấn Minh (Theo NA, 8/2017)

Ðổi màu răng và giải pháp cho răng trắng đẹp

Hiện nay, tỷ lệ nhiễm sắc răng khá cao trong cộng đồng. Theo một nghiên cứu, có 86,9% người dân có răng bị nhiễm sắc và 89,97% người dân mong muốn có hàm răng trắng đẹp... Như vậy, có nhiều người trưởng thành, đặc biệt là phụ nữ mong muốn có hàm răng trắng đẹp để tự tin trong giao tiếp. Vậy, đổi màu răng do đâu? Giải pháp nào giúp hàm răng trắng đẹp? Bài viết sau đây giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về vấn đề này.

Yếu tố nào ảnh hưởng đến men răng?

Màu sắc răng phụ thuộc vào tính thấm, độ trong mờ, tính tán sắc, đặc tính quang học của men răng và bị ảnh hưởng bởi tất cả các cấu trúc men, ngà và tủy răng. Bất kỳ sự thay đổi cấu trúc nào trong suốt quá trình hình thành, phát triển có thể gây ra thay đổi đường truyền ánh sáng và dẫn đến thay đổi màu sắc răng.

Mọi người quan niệm, thức ăn và đồ uống không thể làm thay đổi màu răng, tuy nhiên, trên thực tế các loại đồ uống như: trà, cà phê, thuốc lá, gia vị, rau và rượu vang đỏ, cocacola... lắng đọng vào cấu trúc răng và khiến răng bị đổi màu. Nhất là các nước trái cây có màu và màu tối như nho. Các loại thức ăn có màu như xì dầu, nước sốt cà chua, cacao, mận,... cũng là một nguyên nhân gây thay đổi màu răng.

Vệ sinh răng miệng kém, chải răng không đúng cách tạo ra mảng bám răng và cao răng lắng đọng chất ngoại lai gây nhiễm sắc răng. Ngoài ra, do liên kết với các caution ở thuốc khử trùng và muối kim loại, những chất không có màu hoặc màu sắc khác với những vết màu được tạo ra như kết quả của một phản ứng hóa học với những hợp chất khác. Các nước súc miệng có chứa chloherxidine, hexetidine cũng gây nên nhiễm màu khi sử dụng trong thời gian dài.

Để có hàm răng trắng đẹp, cần lấy cao răng định kỳ 6 tháng 1 lần.

Do rối loạn trong quá trình phát triển răng làm rối loạn hình thành và phát triển của men răng và ngà răng. Đối với một số trường hợp dùng thuốc kháng sinh trong thời kỳ hình thành răng có thể gây nhiễm sắc răng. Phổ biến và gây hậu quả nặng nhất là nhiễm sắc răng sau khi dùng thuốc tetracycline ở phụ nữ mang thai hoặc trẻ em dưới 12 tuổi đang trong thời kỳ hình thành xương và răng.

Một số trường hợp mắc bệnh về máu và các yếu tố khác cũng có thể làm thay đổi màu răng như: Nhiễm sắc bilirubin: bilirubin máu cao bẩm sinh, nhiễm sắc porphyrin, alkapton niệu. Sâu răng, chấn thương răng cũng gây đổi màu...

Dự phòng để bảo vệ răng tốt nhất

Để phòng bệnh răng miệng nói chung, thay đổi màu răng nói riêng, ngay từ nhỏ cần biết cách vệ sinh răng miệng đúng cách. Chải răng đúng cách ngay sau khi ăn.

Một chế độ ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng và hạn chế đồ ăn uống có màu làm thay đổi màu răng cũng là một biện pháp dự phòng hiệu quả. Trong thời kỳ mọc răng cần cung cấp đầy đủ canxi và các khoáng chất, vi chất giúp cho quá trình khoáng hóa men răng tốt.

Nên uống nước chè hoặc cà phê, các nước có tính acid hoặc có màu bằng ống hút và sau uống phải súc miệng bằng nước lọc.

Khám răng định kỳ từ 3-6 tháng/ lần. Khi mắc các bệnh về răng miệng, cần tới cơ sở y tế có chuyên khoa uy tín để được điều trị các tổn thương sâu răng, khi có các tổn thương sâu răng phải hàn phục hồi lại. Điều cực kỳ quan trọng ngay từ nhỏ khi dùng thuốc cần tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ nhi khoa, không sử dụng thuốc kháng sinh nhóm tetracyclin cho bà mẹ mang thai và trẻ em dưới 12 tuổi. Khi sử dụng viên uống fluor cần tuân thủ sự kiểm soát chặt chẽ của nha sĩ.

Hiện nay, trên thị trường có nhiều sản phẩm nước súc miệng, nhiều người tự ý sử dụng không đúng cách dẫn đến thay đổi màu răng, vì vậy, khi sử dụng nước súc miệng cần tham khảo ý kiến của nha sĩ; không sử dụng nước súc miệng chlohexidine trong thời gian dài.

Lời khuyên của thầy thuốc

Để có hàm răng trắng đẹp, cần lấy cao răng định kỳ 6 tháng/lần, chăm sóc răng đúng cách. Đối với những răng đổi màu, nhiều bạn trẻ thường tẩy trắng răng. Tuy nhiên, nếu tẩy trắng răng không đúng kỹ thuật cũng bị đổi màu, vì vậy để tẩy trắng răng hiệu quả và an toàn cho người sử dụng cần phải đến các cơ sở y tế.

Các trường hợp đổi màu sậm kết hợp với bề mặt men răng xù xì không nhẵn bóng để trắng đẹp có thể làm: veener composite, veener sứ hoặc chụp sứ toàn phần. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn, người bệnh cần đến các cơ sở chuyên khoa răng hàm mặt có uy tín khám và điều trị.

Men răng có vị trí ngoài cùng của răng, giúp răng chịu được tác động của acid, kiềm, nóng, lạnh. Fluor và canxi là hai yếu tố kiến tạo nên men răng. Khi uống, fluor sẽ nạp vào cấu trúc răng đang hình thành trong bề dày xương hàm, chưa mọc; sau khi răng đã mọc fluor cũng có thể ảnh hưởng “từ bên ngoài” vào lớp men răng. Trẻ sinh ra từ những bà mẹ khẩu phần ăn lúc mang thai thiếu canxi và fluor hay khi còn nhỏ không được cung cấp đủ hai chất này thì sẽ bị thiểu sản men răng (men răng không được mịn, có những đám màu trên mặt răng) hoặc thiểu sản ngà răng (ngà răng bị khiếm khuyết khiến cho răng bị trắng đục hay xanh tái, phần trên răng bị màu xám đen, phần dưới có màu vàng nhợt nhạt).

TS. Nguyễn Thị Châu

(PGĐ Trung tâm kỹ thuật cao RHM ĐH Y Hà Nội)

Xơ gan nguy hiểm thế nào?

Phạm Văn Tuyến (phamtuyen@gmail.com)

Xơ gan nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn tới xơ gan cổ trướng. Đây là giai đoạn gan bị tổn thương nặng nề, lúc này gan sẽ không hoạt động được nữa, mất đi chức năng trao đổi chất. Từ đó khiến chức năng lọc máu, tiêu hóa, bài tiết mật của gan kém đi, sức đề kháng của người bệnh bị giảm, dễ mắc các bệnh về đường ruột, tiết niệu, hô hấp và ống mật, gây nguy hại đến tính mạng người bệnh. Ngoài ra, xơ gan còn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho cơ thể như: Xuất huyết tiêu hóa: Xơ gan khiến cho dòng máu đi qua gan bị cản trở, dẫn đến tăng áp lực tại tĩnh mạch cửa, đặc biệt là làm giãn tĩnh mạch thực quản và tĩnh mạch phình dạ dày. Khi giãn quá mức sẽ bị vỡ, gây nôn máu, đi ngoài phân đen. Nếu không xử trí kịp thời rất dễ gây tử vong; Ngoài lọc máu gan có có chức năng miễn dịch và lọc thải các độc tố ra khỏi cơ thể khi gan bị xơ hóa, nó không thực hiện được chức năng này khiến cơ thể rất dễ bị nhiễm trùng (viêm phổi, nhiễm trùng máu...).; Bệnh não gan hay còn gọi là hôn mê gan - là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của xơ gan giai đoạn cuối; và nguy cơ rất cao dẫn đến tình trạng ung thư gan rồi tử vong.

Trường hợp bố bạn cần có một chế độ ăn uống khoa học có thể giúp phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm xảy ra. Bằng cách: tăng cường thực phẩm giàu kali, ăn nhiều rau xanh và trái cây. Chia nhỏ khẩu phần ăn thành nhiều bữa trong ngày (5-6 bữa). Ưu tiên các thực phẩm giàu đạm thực vật; Không uống rượu bia, thuốc lá... Hạn chế muối hoặc ăn nhạt hoàn toàn khi có phù và cổ trướng.

BS. Trần Quang Nhật

Phun thuốc phòng sốt xuất huyết có độc hại?

Hiện khu nhà tôi ở đang có dịch sốt xuất huyết. Nhân viên y tế và cán bộ tổ dân phố đã đến từng nhà để tuyên truyền và vận động người dân phun hóa chất diệt muỗi. Xin bác sĩ tư vấn giúp, phun hóa chất diệt muỗi phòng bệnh sốt xuất huyết có độc hại không?

Mai Thị Thảo (Khánh Hòa)

Bệnh sốt xuất huyết hiện đang có chiều hướng gia tăng và diến biến phức tạp với số người mắc và tử vong cao. Tại những nơi có nhiều ổ dịch xảy ra, ngành y tế đã tiến hành phun thuốc muỗi nhằm ngăn chặn không cho dịch bùng phát. Tuy nhiên, nhiều người dân vì lo ngại thuốc phun muỗi độc hại, nhất là với trẻ nhỏ nên đã không hợp tác với cán bộ y tế phun thuốc dập dịch.

Ảnh minh họa.

Đây là điều hết sức sai lầm vì phun hóa chất diệt muỗi là biện pháp phòng bệnh SXH hiệu quả. Thuốc phun diệt muỗi hiện nay đang được Bộ Y tế sử dụng để phun dập dịch sốt xuất huyết tại các cụm dân cư không gây độc với sức khỏe con người. Hiện các nước trên thế giới cũng đang sử dụng loại thuốc này.

Phun thuốc phòng SXH là phun không gian ở thể tích cực nhỏ với lượng hóa chất cực nhỏ dưới dạng phun sương nhưng có hiệu quả tối đa. Chỉ vài giờ đồng hồ sau phun, lượng hóa chất sẽ khuếch tán trong không gian nên việc lo ngại thuốc ảnh hưởng tới sức khỏe là lo lắng không có cơ sở. Tuy nhiên, để an toàn tuyệt đối, khi phun thuốc tại các hộ gia đình, người dân cũng nên ra ngoài khoảng 30 phút chờ cho thuốc khô thoáng sau đó mới vào nhà. Còn đối với trẻ nhỏ, người có bệnh về đường hô hấp dễ bị cấp tính thì nên tránh ra ngoài khoảng 2 - 3 tiếng sau khi phun.

Bác sĩ Trọng Lâm

Những chia sẻ về việc nuôi con thiếu tháng của ca sĩ Kym Marsh

Kym Marsh và bé sau 24 tuần nằm trong bụng mẹ

Những khó khăn trong việc sinh nở của Kym Marsh

Kym Marsh, nữ ca sỹ kiêm diễn viên điện ảnh nổi tiếng người Anh, sinh năm 1976, nổi tiếng cả trong lĩnh vực điện ảnh và âm nhạc, ca hát. Mặc dù rất thành công trên con đường sự nghiệp nhưng chuyện con cái của Kym Marsh cũng khá lận đận. Năm 2009, Marsh đã sinh bé trai ở tuần thứ 21, quá sớm nên không thể nuôi được và sau đó, năm 2011, Marsh đã sinh thêm một bé gái kháu khỉnh tên là Polly, sớm hơn 5 tuần, nặng hơn 4 pound (1,8kg), rất may Polly khỏe mạnh, hay ăn và chóng lớn.

Không phải đến bây giờ mà ngay từ khi mới lập gia đình (năm 1995), Kym Marsh đã gặp nhiều khó khăn trong khi mang thai, vừa mang thai lại phải đi làm để trang trải cuộc sống và cũng nhờ bạn bè mà Kym Marsh đã thành công, đây chính là tấm gương cho những chị em có cùng cảnh ngộ. Kym Marsh đã xây dựng thành công bộ phim tài liệu ITV nói về chủ đề trẻ sinh thiếu tháng mang tên là Born Too Soon (Sinh quá sớm), trong đó có những nỗi lo thai kỳ được giải tỏa, đồng thời tổ chức nhiều chương trình gala âm nhạc quyên góp tiền cho trẻ sinh non thông qua quỹ từ thiện mang tên Bliss. Với những thành công đạt được, Kym Marsh đã được trao nhiều giải thưởng cao quý, trong đó có giải Mother of the Year 2009 (Người mẹ của năm).

Chăm trẻ thật sự tốt và chuẩn mực, để em bé sơ sinh nhanh chóng hòa nhập được với hoàn cảnh mới

Điều cần biết của các mẹ bầu được lồng ghép trong phim tài liệu ITV Born Too Soon.

Nôn nghén là do bào thai suy dinh dưỡng?

Nôn nghén là hiện tượng thường gặp ở phụ nữ đang mang thai, có người chỉ nhìn thấy, ngửi thấy thực phẩm, các món ăn cũng có thể buồn nôn, tình trạng này làm cho người ta biếng ăn, thậm chí có thể giảm cân chút ít, trong khi đó phần lớn lại tăng cân. Em bé tương lai nói chung an toàn và phát triển bình thường, tuy nhiên khi nhận thấy dấu hiệu như mất nước, giảm cân hoặc ốm nghén trầm trọng thì nên tư vấn bán sỹ, đừng quên bổ sung acid folic cho cơ thể.

Sex có gây ảnh hưởng đến thai nhi không?

Nếu bạn thuộc nhóm dễ mang thai, dễ vượt cạn thì không cần thiết phải kiêng khem, nhưng nếu có tiền sử sinh non thì nên hạn chế để đảm bảo an toàn cho bé.

Thuốc giảm đau có ảnh hưởng đến em bé ?

Mang thai không có nghĩa là bạn phải chịu đựng tất cả. Hầu hết các bác sĩ đều đồng ý cho dùng một số thuốc giảm đau, tuy nhiên mọi thứ cần tư vấn bác sỹ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Ngã có gây sảy thai?

Theo các bác sĩ nhi khoa thì em bé của bạn được bảo vệ tốt trong tử cung, nếu va chạm nhỏ, vấp ngã bình thường không đáng ngại, tuy nhiên tuổi thai càng lớn thì nên cẩn thận, nếu đau hoặc chảy máu âm đạo, thì nhất thiết phải thăm khám bác sỹ.

Mang vác vật nặng có ảnh hưởng đến thai kỳ?

Không nên nâng vác vật nặng quá khả năng bản thân còn mang vác những vật dụng thông thường như đi chợ, làm nội trợ thì không đáng ngại. Khi mang thai nên duy trì cuộc sống vận động để vượt cạn được thuận lợi, rút ngắn thời gian đau đẻ và giúp sinh con dễ dàng.

Tập thể dục khi mang thai có nguy hiểm không?

Tốt cho cả mẹ lẫn con, tuy nhiên nên áp dụng những bài tập phù hợp với độ tuổi thai nhi. Nếu vừa mang thai vừa đi làm thì thời gian luyện tập có thể giảm đi. Đi bộ nhanh là bài tập an toàn nhất cho những người không quen với các bài tập có cường độ lớn.

Đi máy bay nhiều có ảnh hưởng đến thai nhi?

Nhóm người có công việc như ca sĩ, diễn viên thường phải đi lại nhiều, chủ yếu bằng máy bay thì chỉ nên đi máy bay trước khi sinh 6 tuần. Cần phải có phương án dự phòng, tham khảo các quy định của ngành hàng không, thậm chí nếu quá gần ngày sinh không được phép đi máy bay. Các bác sỹ cho rằng khi mang thai hạn chế tối đa việc phơi nhiễm môi trường bức xạ, kể cả bức xạ trên máy bay, các thiết bị dân dụng, tránh đi những chuyến bay đường dài để hạn chế hiện tượng hình thành cục máu đông.

Uống cà phê có ảnh hưởng đến thai?

Nếu dùng lượng nhỏ không ảnh hưởng đến em bé, nhưng tránh uống quá ba ly một ngày. Lý do cafein có trong cà phê và các đồ uống kích thích có thể dẫn đến tình trạng trẻ sinh nhẹ cân hoặc thiếu tháng.

Nếu em bé ít đạp có nguy hiểm không?

Theo các bác sĩ nhi khoa thì sản phụ có thể kiểm nghiệm bằng cách đếm các hoạt động của con, nếu trong vòng 6 giờ thúc đạp khoảng 10 lần là vô sự. Nếu ngoài ngưỡng này bạn có thể tư vấn bác sỹ, và nên thăm khám thai định kỳ để theo dõi quá trình phát triển của em bé trong bụng.

Điều cần biết khi chăm sóc trẻ thiếu tháng?

Thông thường, trường hợp sinh thiếu tháng, thiếu cân thì nên nuôi tại bệnh viện, nuôi trong lồng kính. Khi trẻ đã cứng cáp, khỏe mạnh hãy đưa về nhà nuôi. Ở bệnh viện bé được chăm sóc đúng cách và có chế độ dinh dưỡng hợp lý. Nên nhớ, trẻ sinh thiếu tháng rất cần sự chăm sóc đặc biệt của chuyên môn cũng như của người mẹ. Cần giữ ấm cho bé, nên mang bao tay, tất cho con và luôn gần con để bù đắp sự thiếu thốn cho bé và tăng cường tình mẫu tử.

Hồng Đức

(Dalymail)

Trẻ chảy máu mũi và cách xử trí

Chỉ khi chảy máu mũi không ngừng, hoặc do chấn thương, lúc đó cần đưa trẻ đến cơ sở y tế, hoặc ít nhất hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn.

Vì sao trẻ bị chảy máu mũi?

Một trẻ có thể từng bị chảy máu mũi một hoặc vài lần, hầu hết là không nghiêm trọng. Những nguyên nhân thường gặp bao gồm:

Lạnh và dị ứng: Cả hai yếu tố cảm lạnh và dị ứng có thể gây ra kích ứng và sưng các cuống mũi, và có thể dẫn đến chảy máu mũi.

Sốt: Khi trẻ bị sốt cao và kéo dài hay gây ra chảy máu mũi.

Khí hậu nóng bức: Có thể là nguyên nhân gây chảy máu mũi ở trẻ.

Chấn thương: Ngay cả chấn thương nhẹ, chẳng hạn như lấy ráy mũi hoặc hỉ mũi mạnh cũng có thể làm cho trẻ bị chảy máu mũi.

Độ ẩm thấp: Khi thời tiết hanh khô, độ ẩm trong không khí thấp, mũi của trẻ có thể trở nên khô, làm tăng khả năng chảy máu mũi.

Khói thuốc lá: Việc tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc có thể làm cho mũi trẻ chảy máu tự phát.

Các vấn đề giải phẫu: Một cấu trúc giải phẫu bất thường bên trong mũi có thể gây ra chảy máu mũi.

Tăng sinh bất thường: Sự phát triển bất thường các tổ chức mô niêm mạc mũi, chẳng hạn như polyp mũi lành tính, có thể thỉnh thoảng gây ra chảy máu mũi. Mặc dù những sự tăng sinh này thường không phải là ung thư, nhưng chúng vẫn cần được điều trị kịp thời.

Sự bất thường về đông máu: Có nhiều bất thường có thể gây trở ngại cho sự đông máu trong cơ thể và có thể là nguyên nhân gây chảy máu mũi ở trẻ.

Tình trạng sức khỏe: Nếu trẻ mắc bệnh và đang phải dùng thuốc, thuốc đang điều trị có thể ảnh hưởng đến lớp niêm mạc của mũi, làm cho niêm mạc khô, gây chảy máu mũi. Một số bệnh về máu như bệnh hemophilia cũng có thể dẫn đến chảy máu mũi.

Tư thế và cách để cầm chảy máu mũi cho trẻ.

Làm thế nào để dừng chảy máu mũi ở trẻ em?

Mũi bị chảy máu có thể gây

hoang mang và lo lắng cho trẻ em, vì vậy trước hết chúng ta nên trấn an trẻ để làm ổn định tinh thần. Có thể thử các cách sau để giúp ngăn chặn chảy máu: Giữ trẻ ngồi trên đùi người lớn hoặc ngồi yên trên mặt phẳng và nghiêng đầu về phía trước. Dùng ngón trỏ và ngón cái bóp chặt hai bên cánh mũi của trẻ. Không bóp phần xương sống mũi vì không thể giúp cầm máu, cũng đừng ấn một bên cánh mũi, kể cả nếu chỉ phát hiện chảy máu ở một lỗ mũi; Giữ mũi đóng kín khoảng 10 phút, thở bằng miệng, để máu cầm tự nhiên. Nếu trẻ đã đủ lớn, trẻ có thể thực hiện quá trình này một mình hoặc làm theo hướng dẫn. Đừng thả tay liên tục để kiểm tra xem máu ngừng chảy chưa. Máu cần thời gian để tạo cục máu đông. Thả tay quá sớm hoặc quá thường xuyên có thể khiến máu chảy kéo dài và khó cầm; Đặt một miếng vải ướt và lạnh trên sống mũi cũng giúp máu cầm nhanh hơn; Đảm bảo máu chảy vào miệng cần phải nhổ ra không được nuốt xuống, vì có thể gây nôn và làm trầm trọng thêm tình trạng chảy máu mũi; Cố gắng đảm bảo rằng trẻ không hỉ mũi trong 24 giờ. Tránh chạy nhảy, chơi đùa mà nên cho bé nằm nghỉ, chỉ cho chơi ít nhất 2 giờ đồng hồ sau khi cầm máu, vì có thể gây chảy máu mũi tái phát. Nếu các phương pháp trên không làm ngừng chảy máu mũi thì cần được bác sĩ khám và có phương pháp can thiệp.

Trường hợp nào cần đưa trẻ tới bác sĩ?

Không cầm máu sau khi áp dụng các biện pháp sơ cứu trong vòng 20 phút; Chảy máu mũi tái đi tái lại nhiều lần; Máu chảy nhanh hoặc mất nhiều máu (hơn 200ml); Chảy máu do chấn thương vào mặt; Trẻ cảm thấy người yếu, chóng mặt; Máu chảy xuống phần sau họng chứ không chảy ra phần trước mũi kể cả khi trẻ đã ngồi ngả đầu về phía trước. Nếu trẻ bị chảy máu mũi và kèm đau đầu nghiêm trọng.

Ngoài chảy máu mũi, nếu có nhiều cơ quan khác nhau xảy ra chảy máu như chảy máu miệng, nướu răng, nước tiểu và phân có máu... cần đến ngay cơ sở khám tìm nguyên nhân để chữa trị.

Các trường hợp chảy máu mũi cần đến bác sĩ ngay: Chảy máu mũi khi dùng một loại thuốc mới; Đang dùng thuốc chống đông máu; Trẻ có bệnh toàn thân khác ảnh hưởng tới đông máu như bệnh gan, bệnh thận và bệnh hemophilia; Trẻ mới trải qua hóa trị liệu.

Phòng ngừa chảy máu mũi tái phát ở trẻ

Tái phát chảy máu mũi ở trẻ em khá phổ biến và có thể được phòng ngừa bằng các phương pháp sau:

Giữ ẩm mũi: Đảm bảo mũi của trẻ được bôi trơn và ẩm thông qua việc sử dụng nước muối sinh lý nhỏ vào lỗ mũi 2-3 lần mỗi ngày, chà nhẹ vaseline vào mũi, dùng thuốc mỡ lanolin, hoặc máy phun sương để làm ẩm không khí.

Đốt cầm máu: Thực hiện bởi một bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng, các mạch máu được đốt để ngăn chặn chảy máu tái phát.

BS. Thanh Hoài

Sau tai biến, mẹ tôi trở nên trầm lặng...

Sau cơn tai biến năm ngoái, mẹ mất cảm giác nửa người bên trái, khó tiếp nhận thông tin, miệng bị giật méo nên nói chuyện rất khó khăn. Khi mới trở về từ bệnh viện, mẹ chỉ có thể nói ra những tiếng không tròn nghĩa, dù cố gắng lắng nghe và quan sát biểu cảm trên khuôn mặt mẹ, tôi và bố vẫn không thể hiểu hết những gì mẹ muốn truyền đạt. Có lẽ do buồn phiền vì bệnh tật cộng với cảm giác cô độc trong “thế giới” chỉ có riêng mình, mẹ dần trở nên u uất và trầm lặng.

Lúc ấy, việc chăm sóc gặp vô vàn khó khăn vì mẹ tỏ rõ thái độ “bất hợp tác”. Nghĩ rằng bệnh tật khiến hệ tiêu hóa của mẹ bị suy giảm, tôi thường chế biến thức ăn theo dạng lỏng, nhưng chỉ ăn được vài bữa, mẹ phản đối bằng cách mím chặt môi hoặc ngậm thức ăn trong miệng không chịu nuốt. Ăn uống đã khó, chăm sóc vệ sinh lại càng khó hơn, bởi mỗi khi tôi chuẩn bị tắm rửa hay thay quần áo cho mẹ, mẹ đều cố gắng dùng bàn tay phải yếu ớt để ngăn tôi lại. Tôi hiểu với người tự tôn vàyêu thích sự sạch sẽ như mẹ, việc để người khác hỗ trợ vấn đề “nhạy cảm” như thế này thật khó chấp nhận. Ba tháng sau khi xuất viện, bác sĩ nói mẹ nên đứng dậy tập đi để tránh bị teo cơ, cứng khớp và tạo đà cho việc hồi phục về sau, nhưng điều này không dễ dàng chút nào, nhất là sau một lần tôi bất cẩn để mẹ bị ngã, khiến chân mẹ bị sưng lên đau đớn. Kể từ lúc đó, mẹ nhất định không chịu ra khỏi giường, thậm chí mẹ còn tỏ ra giận dữ mỗi khi cả nhà cố dìu mẹ đứng dậy. Nhiều khi quá bất lực và chán nản, tôi bật khóc cạnh giường mẹ như một đứa trẻ, tự hỏi bản thân mình cần phải làm gì, phải cố gắng bao nhiêu nữa để giúp mẹ vượt qua giai đoạn rối loạn tâm lý này.

Sau tai biến, người cao tuổi thường trở nên trầm lặng do cảm giác bất lực, bị phụ thuộc ( ảnh minh họa)

Và rồi niềm hy vọng bỗng lóe lên khi có một lần, mẹ đang bối rối vì lại “lỡ”…đại tiện ra giường, tôi liền chạy đến nắm chặt tay rồi nhẹ nhàng mỉm cười để trấn an mẹ,rồi tôi thấy mẹ chảy nước mắt trong vòng tay con gái.Những ngày sau đó, mẹ có vẻ mở lòng hơn, thoải mái hơn khi đón nhận sự chăm sóc từ chúng tôi. Nhờ vậy, không khí trong nhà cũng bớt phần nặng nề, mọi người ai nấy đều phấn khởi, phân công nhau trò chuyện, đọc sách cho mẹ nghe và nghe nhạc cùng mẹ. Những lần như thế, đôi mắt mẹ lại ánh lên niềm vui, miệng nhoẻn cười. Tâm lý của mẹ đã chuyển biến tích cực trông thấy…Không muốn mẹ từ bỏ tập luyện vì ám ảnh sau lần té trước, tôi và bố đã phải kiên nhẫn giải thích, thuyết phục mẹ suốt mấy tuần liền và cuối cùng, mẹ đã đồng ý tập vật lý trị liệu. Dần dần, mẹ đã có thể đứng dậy, cầm nắm, gập người…Thêm vào đó, việc kiên trì massage, xoa bóp hằng ngày của bố và tôi cũng đã giúp đôi chân mẹ phần nào lấy lại cảm giác, có thể đi được những bước chậm và nhỏ.

Mới đây, một người bạn đang làm việc ở Nhật gửi cho tôi một số tài liệu về cách chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi để tham khảo, tôi mới biết thói quen tự chủ trong cuộc sống chính là một trong những bí quyết giúp người Nhật sống thọ nhất thế giới. Trong đó tự chủ trong chăm sóc bản thân là động lực chính giúp họ tự tin và vui sống mỗi ngày.May mắn là sau một thời gian tập luyện, mẹ tôicũng băt đầu chủ động được những hoạt động cá nhân nhân như: chải đầu, rửa mặt, thay quần áo...Đặc biệt, dù đi lại còn khó khăn nhưng mẹ luôn cố gắng đi vệ sinh trong toilet. Tuy mẹ không nói ra nhưng tất cả mọi người đều hiểu rằng mẹ đang nỗ lực để không còn làm phiền con cháu và để bảo vệ lòng tự tôn.

Người tai biến sẽ có cơ hội trở lại cuộc sống vui vẻ, yêu đời nếu áp dụng phương pháp chăm sóc đúng đắn (ảnh minh họa)

Người bạn này cũng giới thiệu cho tôi một số sản phẩm chăm sóc vệ sinh ưu việt cho người cao tuổi ở Nhật, trong đó có tã quần cho người lớn tuổi. Ngày chưa biết đến tã quần, tôi thường mua tã dán người lớn cho mẹ sử dụng, nhưng chỉ được vài hôm mẹ từ chối vì ngại mỗi lần thay tã phải có thêm người trợ giúp, vậy là mọi hoạt động vệ sinh bị hạn chế quanh khu vực giường nằm. Từ ngày có tã quần, tôi thấy mẹ thoải mái hẳn lên vì có thể tự mặc như quần bình thường mà không lo quần áo vấy bẩn khi mẹ không kịp tìm đến nhà vệ sinh.

Giờ đây, khi mẹ tôi đã phần nào trở lại với cuộc sống bình thường cho tôi niềm tin rằng có đủ tình yêu thương, sự kiên nhẫn cùng phương pháp chăm sóc khoa học, đúng đắn, phù hợp tâm lý sẽ giúp chiến thắng căn bệnh nan y này.

Tã quần là sản phẩm tiên tiến từ Nhật Bản, được phát triển dành cho người lớn tuổi vẫn còn khả năng đi lại. Với sự tỉ mỉ, tận tâm của mình, người Nhật luôn tạo ra những sản phẩm với những chi tiết tinh tế, đáp ứng những nhu cầu riêng dù là nhỏ nhất của mỗi đối tượng người dùng, vì thế họ cũng sang tạo ra những loại tã quần khác nhau dành cho những đối tượng khác nhau: Với người có thể đi lại, họ tạo ra tã quần mỏng nhẹ, tạo cảm giác thoải mái tối đa như không mặc tã. Với người đi lại nhờ trợ giúp, tốc độ di chuyển hạn chế hơn, cần khả năng thấm hút tốt hơn, họ sang tạo ra tã quần siêu thấm giúp họ an tâm không lo bị tràn. Hiện nay thị trường Việt Nam đã xuất hiện đầy đủ 2 loại tã quần kể trên, đến từ nhãn hàng tã giấy người lớn số 1 Caryn. Carynlà nhãn hàng đầu tiên đưa Mô hình chăm sóc toàn diện từ Nhật Bản đến Việt Nam, với mục đích hướng dẫn chăm sóc sức khỏe, khuyến khích người lớn tuổi cải thiện chức năng vận động và giữ động lực vui sống. Tìm hiểu thêm các bài tập phục hồi chức năng cho người lớn tuổi và sản phẩm tại: Caryn.com.vn